UNIWERSYTET
IM. ADAMA MICKIEWICZA
W POZNANIU
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY GUŁTOWY
62-025 Kostrzyn,
Park im. A. Bnińskiego 1, Gułtowy
Tel. (61) 818-01-80, (61) 829-34-02 
e-mail: gultowy@amu.edu.pl
www.palace.amu.edu.pl
Kierownik - mgr inż. Maria Mikołajczak
mapka Gultowy

Zespół Pałacowo-Parkowy GUŁTOWY

1

Zespół Pałacowo-Parkowy UAM w Gułtowach położony jest ok. 30 km od Poznania, w powiecie poznańskim, na  terenie gminy Kostrzyn. Zespół obejmuje teren o  powierzchni nieomal 17 hektarów, w tym budynek pałacu oraz otaczający go park wraz ze stawami i  starym drzewostanem. Park w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu ma charakter regularny, dalej krajobrazowy. W parku odnajdziemy oficynę pałacową, budynek stajni i wozownię (w kształcie litery L).

Wieś Gułtowy wzmiankowana po raz pierwszy w 1311 r., do końca XV wieku należała do rodu Grzymalitów. W XVI wieku przeszła w posiadanie Leszczyców Gułtowskich. Kolejnymi właścicielami w XVIII wieku były rodziny Skaławskich i Słuckich, później (od 1776 r.) Bnińskich a w XIX wieku Ostrowskich. Następnie Gułtowy powracają we władanie Bnińskich, w rękach których pozostają aż do 1939 r. Ostatnim przedwojennym właścicielem był Adolf Bniński, wojewoda poznański. Pałac został zniszczony w 1945 r. Po wojnie znalazł się we władaniu miejscowego PGR. Prace konserwatorsko-restauracyjne przeprowadzono w latach 1968-1974.

Od 2008 roku w pałacu i w otaczającym go parku prowadzono prace renowacyjne. Prace przerwał pożar pałacu, który wybuchł w nocy z 3 na 4 września 2009 r. Po pożarze pałac w pełni odrestaurowano.

6 czerwca 1995 r. w gabinecie rektora UAM nastąpiło podpisanie dwóch aktów notarialnych. W pierwszym, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa przekazała nieodpłatnie cały zespół pałacowo-parkowy Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W drugim, podpisanym przez Wacława Bnińskiego, w imieniu córki ostatniego właściciela Marii Bnińskiej oraz ówczesnego Rektora UAM prof. dra hab. Jerzego Fedorowskiego stwierdzono, że przejęcie zespołu pałacowo-parkowego Gułtowy przez Uniwersytet następuje zgodnie z intencją i  życzeniem darczyńcy – Marii Bnińskiej.

Zespół pałacowy został zbudowany w latach 1779-1786 w stylu klasycystycznym z pewnymi cechami późnego (tzw. zimnego) baroku dla Ignacego Bnińskiego, starosty średzkiego. Pierwotnie prace rozpoczął nieznany architekt, jednak wkrótce zaangażowano Ignacego Graffa, któremu pałac zawdzięcza swój ostateczny kształt.

Dwukondygnacyjny budynek z wysokim podjazdem i żeliwną balustradą wzniesiony jest na planie prostokąta z  wysuniętymi bocznymi ryzalitami i pseudoryzalitem środkowym. Na głównym frontonie ponad pseudoryzalitem środkowym umieszczony został herb Łodzia Bnińskich w otoczeniu panoplii, natomiast w półkolistych frontonach, nad bocznymi ryzalitami znajdują się płaskorzeźby. Pałac kryty jest czterospadowym barokowym dachem z  facjatami.

Siedziba Bnińskich wznosi się przy brzegu niewielkiego stawu, tym samym została pozbawiona honorowego dziedzińca, nieodzownego elementu barokowego założenia. Odstępstwo od dawnych zasad widoczne jest również w kompozycji przestrzennej wnętrza pałacu – w tym przypadku po raz pierwszy w Wielkopolsce parter stał się tzw. bel-étage z dwukondygnacyjną salą balową. Sala znajduje się w zachodnim skrzydle i zdobiona jest freskami iluzjonistycznymi o motywach architektonicznych autorstwa Antoniego Smuglewicza z lat 1800-1804.
Na parterze mieszczą się pomieszczenia reprezentacyjne, na piętrze mieszkalno-sypialne. Na uwagę zasługuje dekoracja sztukatorska salonu marmurowego, zielonego i sypialni, prawdopodobnie również autorstwa braci Smuglewiczów.